Przemiany miłości we współczesnym świecie (28 h)

Autorskie ćwiczenia, poświęcone wizjom miłości w XX i XXI wieku, które będą prowadzone od przyszłego roku akademickiego w Collegium Civitas.

Założenia i cele: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z problematyką dyskursu miłosnego w jego współczesnym, heterogenicznym kształcie. Chodzi o „gęsty” opis zachowań służących tworzeniu więzi międzyludzkich – miłości, a także o wskazanie jej dzisiejszych granic, poza którymi kończy się to, co pozytywne, spontaniczne, wolne albo znaczące.

Opis/deszyfracja/interpretacja różnych wymiarów życia codziennego, związanego z odmiennymi wymiarami dzisiejszych praktyk miłosnych (intymnych, seksualnych, romantycznych) zostanie przedstawiona poprzez formy przekazów medialnych, od piosenki popularnej przez powieść współczesnej noblistki po profile z randek internetowych. Chodzi przede wszystkim o wskazanie na współczesną „mediatyzację/medializację” życia społecznego/wyobrażeń zbiorowych/praktyk jednostek i małych grup. Analizie poszczególnych problemów towarzyszyć będzie wskazywanie różnic w sposobach deszyfracji związanych z nimi mediów (od książki masowej do telenoweli): łączymy zatem 3 aspekty: medium i jego specyfikę (metoda badania) / problem – pole badawcze, /  badając dzieło literackie, filmowe, telewizyjne. Wybór przedmiotu analizy podyktowany jest koniecznością wskazania mediów jako źródło zachowań codziennych/praktyki życia prywatnego, dlatego duże znaczenie będzie miało każdorazowo wskazanie na polskie konteksty – także w wypadku procesów i problemów globalnych.

Plan zajęć:

1. Wprowadzenie. Miłości europejskie, historia życia codziennego a dyskurs miłosny. XX-wieczne przemiany miłości (intymności, seksualności, emocjonalności, ich granice – perwersje), rewolucje seksualne XX wieku i co dalej? XX-wieczna mediatyzacja/medializacja miłości

2. Obszary miłości, granice miłości. Powieść współczesna 1. Deprawacje żeńskie. Bliskie związki córek i matek. Uzależnienia w miłości

3.   Obszary miłości, granice miłości. Powieść współczesna 2. Miłość homoseksualna a mit PRL-u. Estetyka „coming out’u” a dawne strategie mniejszości

4. Obszary miłości, granice miłości. Powieść współczesna 3. Deprawacje męskie. Koniec świata męskiej dominacji (bez walki? Z walką)?

5. Obszary miłości, granice miłości. Powieść współczesna 4. Pornografia dla kobiet. Wydawnictwo „Harlequin” a gatunek literacki „harlekina” (polskie serie wydawnicze literatury popularnej dla kobiet)

6. „Lepiej być pięknym i bogatym”. Nowa miłość w polskiej „klasie średniej”. Miłość do konsumpcji a wyobrażenia idealnego partnera w najpoczytniejszej powieści polskiej po 1989 r.

7.   Mieć czy być? Klasyczne wizje pozytywnej miłości i nowe pytania: intymność jako droga do demokracji?

8. Mediatyzacje/medializacje miłości. Utożsamianie przekazu medialnego z rzeczywistością 1. Raj odnaleziony. Komedie romantyczne jako fabryki miłości (kicz a opresje obrazu kinowego – wiek, płeć, status społeczny jako niewidoczne bariery)

9. Mediatyzacje/medializacje miłości. Utożsamianie przekazu medialnego z rzeczywistością 2. Seriale telewizyjne. Ideologia pocieszenia w serialach polskich („M jak miłość” i in.)

10. Mediatyzacje/medializacje miłości. Utożsamianie przekazu medialnego z rzeczywistością 3. Bożyszcza konsumpcji. Sława, czyli miłość narcystyczna. Kto kogo kocha w tym tygodniu i po co?

11. Mediatyzacje/medializacje miłości. Utożsamianie przekazu medialnego z rzeczywistością 4. „Miłość ci wszystko wybaczy”. Piosenka popularna jako wizja miłości idealnej. Analiza najpopularniejszych piosenek miłosnych po 1989 r. na tle rynku muzycznego w Polsce

12. Widowiska miłości zbiorowej. Miłość do ojczyzny = miłość do sportowców (Adam Małysz, Otylia Jędrzejczak, piłkarze, siatkarze), kultura hipostazy i ekstazy grupowej, nacjonalizacja miłości

13. Miłość w Internecie 1. Randki – romans jako poszukiwanie miłości, szczęścia, pełni

14. Miłość w Internecie 2. Pornografia/erotyka/zabawa. Konsekwencje ułatwionego dostępu do wydawnictw pornograficznych (utrwalanie męskiej seksualności, kompulsywność, pożądanie, uzależnienie)

15. Podsumowanie zajęć. Mit don Juana i co dalej? Granice emancypacji a przemiany płci kulturowej

Szczegółowe wymagania zaliczenia:

Uczestnictwo w zajęciach. Aktywność

Przygotowanie wystąpienia

Praca zaliczeniowa na temat miłości (wybranego wątku współczesnych wizji tejże)

Lektury:

„Historia życia prywatnego. Od I wojny światowej do naszych czasów”, Cz. 2. „Historia sekretu”, pod red. Antoine’a Prosta i Gerarda Vincenta, t. 5, Ossolineum, Wrocław 2000

Jean Baudrillard, „Precesja symulakrów”, [w:] „Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Antologia”, pod red. M. Hopfinger, Oficyna Naukowa, Warszawa 2005

Michel Foucault, „Historia seksualności”, Czytelnik, Warszawa 2000

Herbert Marcuse, „Eros i cywilizacja”, Muza, Warszawa 1998

Elfride Jelinek, „Pianistka”, WAB, Warszawa 2004

Elisabeth Badiner, „Historia miłości macierzyńskiej”, Wolumen, Warszawa 1998

Helen Fisher, „Anatomia miłości”, Rebis, Poznań 2005

Michał Witkowski, „Lubiewo”, Ha-art., Kraków 2005

Hans Mayer, „Odmieńcy”, Muza, Warszawa 2005

Mary Douglas, „Czystość i zmaza”, PIW, Warszawa 2007

Michel Houellebecq, „Cząstki elementarne”, WAB, Warszawa 2005, „Platforma”, WAB, Warszawa 2004

Pierre Bourdieu, „Męska dominacja”, Oficyna Naukowa, Kraków 2004

Zygmunt Freud, „Życie seksualne”, KR, Warszawa 1999

Ann B. Snitow, „Romans masowy: Pornografia dla kobiet jest inna”, [w:] „Krytyka Polityczna” 2005 z. 9/10

Ewelina Szyszkowska, „Odmiany uczuć”, BN, Warszawa 2004

Janusz L. Wiśniewski, „Samotność w sieci”, Prószyński i ska, Czarne, Warszawa 2006

Erich Fromm, „O sztuce miłości”, Poznań 2001, „Mieć czy być?”, Rebis, Poznań 2000

Anthony Giddens, „Przemiany intymności”, PWN, Warszawa 2006

Byron Reeves, Clifford Nass, „Media i ludzie”, PIW, Warszawa 2000

Zygmunt Bauman, „Razem osobno”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003

Umberto Eco, „Superman w literaturze masowej”, PIW, Warszawa 1996

Claire M. Renzetti, Daniel J. Curran, „Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo”, PWN, Warszawa 2005

Prasa popularna („plotkarska”: „Gala”, „Viva” i in.)

Dwight Macdonald, „Kultura masowa”, [w:] „Kultura masowa”, pod red. Czesława Miłosza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002

Henry Jenkins, „Kultura konwergencji”, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007

Anthony Giddens, „Nowoczesność i tożsamość”, PWN, Warszawa 2001

Roland Barthes, „Mit dziś”, „Mitologie codzienne”, [w:] tegoż „Mit i znak. Eseje”, PIW,  Warszawa 1970

Tim Edensor, „Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne”, WUJ, Kraków 2004

Simone Weil, „Władza słów”, [w:] „Słowo w kulturze”, oprac. Michał Boni, Grzegorz Godlewski, Andrzej Men cwel, WUW, Warszawa 1997

Manuel Castells, „Galaktyka Internetu”, Rebis, Poznań 2003

Nancy Tamosaitis, „Seks w Internecie”, MIKOM, Warszawa 1998

Denis de Rougemont, „Mity o miłości”, Czytelnik, Warszawa 2002

Peter Handke, „Don Juan…”, Czytelnik, Warszawa 2006